Po przejęciu władzy w Rosji przez bolszewików oraz zawarciu przez nich pokoju w Brześciu z państwami centralnymi, oddającego Niemcom wszystkie zachodnie gubernie rosyjskie, wydawało się, że koncepcja Mitteleuropy ma wielkie szanse realizacji.
Tworzone przez Niemcy państwa autonomiczne z Królestwem Polskim na czele miały być poddane niemieckiej misji cywilizacyjnej i kulturowej, której celem było stworzenie na wschód od Rzeszy wspólnej przestrzeni ekonomicznej. Berlin uważał, iż przeprowadzenie modernizacji tych ziem ułatwi ich eksploatację i zwiększy korzyści z niej wynikające. Budowa Mittelerupy miała także ułatwić zdyscyplinowanie tamtejszych narodów, a tym samym zagwarantować spokój i stabilizację.
Poza utworzeniem Królestwa Polskiego, z inspiracji Niemiec Litwini przystąpili do budowy swojego państwa. W końcu września 1917 roku na konferencji organizacji litewskich wybrano dwudziestoosobową Radę Litewską, zwaną w skrócie Tarybą, której przewodniczącym został Antanas Smetona. W dniu 11 grudnia 1917 roku Taryba proklamowała „wznowienie niepodległego państwa litewskiego z Wilnie”, wielkiego księstwa litewskiego w sojuszu z Niemcami i niemieckim monarchą na czele. Dwa miesiące później w dniu 16 lutego 1918 roku Taryba przyjęła drugą deklarację niepodległości, w której nie wspomniano o sojuszu z Niemcami.
Stanowiący większość w Wilnie i na całej Wileńszczyźnie Polacy nie uznali prawa Litwinów do tych ziem. Z tego też powodu Niemcy nie spieszyli się z uznaniem litewskiej polityki faktów dokonanych.
Znaczną aktywnością wykazali się także Ukraińcy, którzy po rewolucji lutowej w Rosji, w marcu 1917 roku utworzyli Ukraińską Centralną Radę z Mychajło Hruszewskim na czele, która miesiąc później powołała organ wykonawczy – Sekretariat Generalny, na którego czele stanął Wołodymyr Wynnyczenko. Na jesieni 1917 roku przystąpiono do tworzenie tzw. wolnego kozactwa pod dowództwem generała Pawła Skoropadskiego.
Po zamachu bolszewickim, UCR ogłosiła powstanie Ukraińskiej Republiki Ludowej, której sekretarzem generalnym do spraw wojska został Symon Petlura. W styczniu 1918 roku UCR proklamowała pełną niepodległość URL, a w dniu 9 lutego podpisała traktat z państwami centralnymi, oddający faktycznie Ukrainę pod kontrolę państw centralnych.
Zdominowana przez lewicowych politykę UCR nie budziła zaufania Niemców, którzy postawili na Skoropadskiego. Zwołany z ich inicjatywy Zjazd Chłopski obwołał go w dniu 29 kwietnia 1918 roku hetmanem Ukrainy. Wspierany przez wojsko niemieckie wprowadził do administracji i sądownictwa dawnych urzędników rosyjskich, usuwając Ukraińców.
W dniu 25 marca Rada Białoruskiej Republiki Ludowej ogłosiła niepodległość Białorusi ze stolicą w Mińsku. Jakkolwiek Niemcy, świadomi słabości tamtejszej inteligencji i niechęci białoruskich chłopów do Rzeszynie, nie byli entuzjastami białoruskiej niepodległości, o w końcu ją uznali.
W dniu 9 grudnia 1917 roku także Finowie ogłosili swoją niepodległość. Ojcem niepodległości uznany został szef rządu Pehr Evind Svinhufvud. Wkrótce doszło tam do wojny pomiędzy „białymi”, a „czerwonymi”, w której doniosłą rolę odegrał dawny rosyjski generał Carl Gustaw Mannerheim, wspierany przez wojska niemieckie. W październiku 1918 roku parlament fiński powołał na tron niemieckiego księcia Fryderyka Karola von Hessen-Kassel, jako wielkiego księcia Finlandii.
Swoje aspiracje niepodległościowe zgłosili także Łotysze i Estończycy, którzy po rewolucji lutowej zaczęli tworzyć własne jednostki zbrojne oraz zręby administracji. Na początku 1918 roku na ziemie te wkroczyły wojska niemieckie, kładąc kres panowaniu rosyjskiemu. Potwierdził to podpisany w marcu 1918 roku traktat pokojowy w Brześciu, którego jeden z punktów zapowiadał utworzenie państwa inflanckiego, składającego się z Łotwy i Estonii, pozostającego pod niemiecką kontrolą. Wedle planów niemieckich miało to być państwo niemieckie z niemieckim księciem na czele. Nic więc dziwnego, iż Niemcy nie uznali deklaracji niepodległości Estonii z 24 lutego 1918 roku i aresztowali premiera Konstantina Patsa.
W kwietniu 1918 roku Wilhelm II zapowiedział utworzenie księstwa bałtyckiego, połączonego unią personalną z Koroną Pruską. Jej władcą miał zostać arcyksiążę Henryk. Dopiero w dniu 22 września 1918 roku kajzer ogłosił akt niepodległości księstwa bałtyckiego, który został odczytany podczas posiedzenia Landtagu Bałtyckiego w Rydze. Klęska Niemiec sprawiło, iż nie doszło do powstania tego księstwa, a w jego miejsce powstały dwa niepodległe państwa – Łotwa i Estonia.
Pomysł o nazwie „Cesarska Unia Europejska” bardzo spodobał się Wilhelmowi II, który po zwycięstwie na zachodzie zamierzał przyłączyć do niej Belgię, Holandię, Luksemburg oraz wschodnią część Francji.
Trwało to jednak krótko. Klęska militarna Niemiec na froncie zachodnim, rewolucja w Niemczech, rozpad monarchii austro-węgierskiej, a następnie traktat wersalski zdezaktualizowały na lata koncepcję niemieckiej Mitteleuropy.
Jednak po opanowaniu przez Niemcy hitlerowskie Austrii i Czech, podboju Polski oraz zwasalizowaniu Słowacji, Węgier i Rumunii pojawiła się nowa Mitteleuropa, rozszerzona dalej na wschód po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej. Dominacja Rzeszy Niemieckiej na tym obszarze była jednak krótkotrwała i zakończyła się w 1944 roku.
W pojałtańskiej Europie zasadnicza część Mitteleuropy znalazła się w sowieckiej strefie wpływów. Narzucona dominacja sowiecka trwała na tyle długo, że przyniosła znaczne zmiany nie tylko ustrojowe, ale także cywilizacyjne, społeczne, gospodarcze i kulturowe.
Niemcy przesunięte na zachód, straciły swoją pozycję w Europie Środkowo-Wschodniej. Dopiero upadek komunizmu, rozpad Związku Sowieckiego oraz zjednoczenie Niemiec przyniosło zmianę sytuacji geopolitycznej. W kolejnej fazie wstąpienie państw Europy Środkowo-Wschodniej do NATO i Unii Europejskiej pozwoliło Niemcom na dalsze zwiększenie swych wpływów w tej części kontynentu europejskiego.
Wybrana literatura:
P. Eberhardt – Geneza niemieckiej koncepcji „Mitteleuropy”
I. Goworowska-Puchała – Mitteleuropa. Rdzeń starego kontynentu
Przestrzeń i polityka. Z dziejów niemieckiej myśli politycznej
J. Pajewski – Pierwsza wojna światowa 1914-1918
A. Chwalba - Samobójstwo Europy. Wielka Wojna 1914-1918
ilustracja z:https://pl.wikipedia.org/wiki/Mitteleuropa#/media/File:Mitteleuropa_POL_...
Hun
Tworzone przez Niemcy państwa autonomiczne z Królestwem Polskim na czele miały być poddane niemieckiej misji cywilizacyjnej i kulturowej, której celem było stworzenie na wschód od Rzeszy wspólnej przestrzeni ekonomicznej. Berlin uważał, iż przeprowadzenie modernizacji tych ziem ułatwi ich eksploatację i zwiększy korzyści z niej wynikające. Budowa Mittelerupy miała także ułatwić zdyscyplinowanie tamtejszych narodów, a tym samym zagwarantować spokój i stabilizację.
Poza utworzeniem Królestwa Polskiego, z inspiracji Niemiec Litwini przystąpili do budowy swojego państwa. W końcu września 1917 roku na konferencji organizacji litewskich wybrano dwudziestoosobową Radę Litewską, zwaną w skrócie Tarybą, której przewodniczącym został Antanas Smetona. W dniu 11 grudnia 1917 roku Taryba proklamowała „wznowienie niepodległego państwa litewskiego z Wilnie”, wielkiego księstwa litewskiego w sojuszu z Niemcami i niemieckim monarchą na czele. Dwa miesiące później w dniu 16 lutego 1918 roku Taryba przyjęła drugą deklarację niepodległości, w której nie wspomniano o sojuszu z Niemcami.
Stanowiący większość w Wilnie i na całej Wileńszczyźnie Polacy nie uznali prawa Litwinów do tych ziem. Z tego też powodu Niemcy nie spieszyli się z uznaniem litewskiej polityki faktów dokonanych.
Znaczną aktywnością wykazali się także Ukraińcy, którzy po rewolucji lutowej w Rosji, w marcu 1917 roku utworzyli Ukraińską Centralną Radę z Mychajło Hruszewskim na czele, która miesiąc później powołała organ wykonawczy – Sekretariat Generalny, na którego czele stanął Wołodymyr Wynnyczenko. Na jesieni 1917 roku przystąpiono do tworzenie tzw. wolnego kozactwa pod dowództwem generała Pawła Skoropadskiego.
Po zamachu bolszewickim, UCR ogłosiła powstanie Ukraińskiej Republiki Ludowej, której sekretarzem generalnym do spraw wojska został Symon Petlura. W styczniu 1918 roku UCR proklamowała pełną niepodległość URL, a w dniu 9 lutego podpisała traktat z państwami centralnymi, oddający faktycznie Ukrainę pod kontrolę państw centralnych.
Zdominowana przez lewicowych politykę UCR nie budziła zaufania Niemców, którzy postawili na Skoropadskiego. Zwołany z ich inicjatywy Zjazd Chłopski obwołał go w dniu 29 kwietnia 1918 roku hetmanem Ukrainy. Wspierany przez wojsko niemieckie wprowadził do administracji i sądownictwa dawnych urzędników rosyjskich, usuwając Ukraińców.
W dniu 25 marca Rada Białoruskiej Republiki Ludowej ogłosiła niepodległość Białorusi ze stolicą w Mińsku. Jakkolwiek Niemcy, świadomi słabości tamtejszej inteligencji i niechęci białoruskich chłopów do Rzeszynie, nie byli entuzjastami białoruskiej niepodległości, o w końcu ją uznali.
W dniu 9 grudnia 1917 roku także Finowie ogłosili swoją niepodległość. Ojcem niepodległości uznany został szef rządu Pehr Evind Svinhufvud. Wkrótce doszło tam do wojny pomiędzy „białymi”, a „czerwonymi”, w której doniosłą rolę odegrał dawny rosyjski generał Carl Gustaw Mannerheim, wspierany przez wojska niemieckie. W październiku 1918 roku parlament fiński powołał na tron niemieckiego księcia Fryderyka Karola von Hessen-Kassel, jako wielkiego księcia Finlandii.
Swoje aspiracje niepodległościowe zgłosili także Łotysze i Estończycy, którzy po rewolucji lutowej zaczęli tworzyć własne jednostki zbrojne oraz zręby administracji. Na początku 1918 roku na ziemie te wkroczyły wojska niemieckie, kładąc kres panowaniu rosyjskiemu. Potwierdził to podpisany w marcu 1918 roku traktat pokojowy w Brześciu, którego jeden z punktów zapowiadał utworzenie państwa inflanckiego, składającego się z Łotwy i Estonii, pozostającego pod niemiecką kontrolą. Wedle planów niemieckich miało to być państwo niemieckie z niemieckim księciem na czele. Nic więc dziwnego, iż Niemcy nie uznali deklaracji niepodległości Estonii z 24 lutego 1918 roku i aresztowali premiera Konstantina Patsa.
W kwietniu 1918 roku Wilhelm II zapowiedział utworzenie księstwa bałtyckiego, połączonego unią personalną z Koroną Pruską. Jej władcą miał zostać arcyksiążę Henryk. Dopiero w dniu 22 września 1918 roku kajzer ogłosił akt niepodległości księstwa bałtyckiego, który został odczytany podczas posiedzenia Landtagu Bałtyckiego w Rydze. Klęska Niemiec sprawiło, iż nie doszło do powstania tego księstwa, a w jego miejsce powstały dwa niepodległe państwa – Łotwa i Estonia.
Pomysł o nazwie „Cesarska Unia Europejska” bardzo spodobał się Wilhelmowi II, który po zwycięstwie na zachodzie zamierzał przyłączyć do niej Belgię, Holandię, Luksemburg oraz wschodnią część Francji.
Trwało to jednak krótko. Klęska militarna Niemiec na froncie zachodnim, rewolucja w Niemczech, rozpad monarchii austro-węgierskiej, a następnie traktat wersalski zdezaktualizowały na lata koncepcję niemieckiej Mitteleuropy.
Jednak po opanowaniu przez Niemcy hitlerowskie Austrii i Czech, podboju Polski oraz zwasalizowaniu Słowacji, Węgier i Rumunii pojawiła się nowa Mitteleuropa, rozszerzona dalej na wschód po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej. Dominacja Rzeszy Niemieckiej na tym obszarze była jednak krótkotrwała i zakończyła się w 1944 roku.
W pojałtańskiej Europie zasadnicza część Mitteleuropy znalazła się w sowieckiej strefie wpływów. Narzucona dominacja sowiecka trwała na tyle długo, że przyniosła znaczne zmiany nie tylko ustrojowe, ale także cywilizacyjne, społeczne, gospodarcze i kulturowe.
Niemcy przesunięte na zachód, straciły swoją pozycję w Europie Środkowo-Wschodniej. Dopiero upadek komunizmu, rozpad Związku Sowieckiego oraz zjednoczenie Niemiec przyniosło zmianę sytuacji geopolitycznej. W kolejnej fazie wstąpienie państw Europy Środkowo-Wschodniej do NATO i Unii Europejskiej pozwoliło Niemcom na dalsze zwiększenie swych wpływów w tej części kontynentu europejskiego.
Wybrana literatura:
P. Eberhardt – Geneza niemieckiej koncepcji „Mitteleuropy”
I. Goworowska-Puchała – Mitteleuropa. Rdzeń starego kontynentu
Przestrzeń i polityka. Z dziejów niemieckiej myśli politycznej
J. Pajewski – Pierwsza wojna światowa 1914-1918
A. Chwalba - Samobójstwo Europy. Wielka Wojna 1914-1918
ilustracja z:https://pl.wikipedia.org/wiki/Mitteleuropa#/media/File:Mitteleuropa_POL_...
Hun
(2)
2 Comments
I, niestety, w budowie Mitteleuropy 2,
07 March, 2018 - 20:19
Dziś właśnie wspominałam swoją (naszą - z Duńczykiem) spokojną podróż do Włoch w październiku 2014 - przez Niemcy i Austrię. Obecnie już byśmy się nie odważyli, zwłaszcza że samochód mamy nieco ponad-gabarytowy - zmieściłoby się w nim zapewne z 20-tu muslimów, bo "normalnych" - tylko 7 osób.
Wbrew pozorom - inwazja muslimów na Niemcy raczej pogrzebie zarówno koncepcję Mitteleuropy, jak też niemiecką ideę EU. Zamiast, jak miała w założeniu mutter Angela, wspomóc tę ideę czy koncepcję. Gdy Pan Bóg chce kogoś ukarać...
Pozdrawiam. I dziękuję za kolejną lekcję historii!
@Katarzyna Tarnawska
08 March, 2018 - 10:13
Pozdrawiam