Nasza Biało-Czerwona

 |  Written by Jonathan  |  9

Utrata państwowości polskiej, usunięcie i prześladowanie przez zaborców polskich symboli narodowych, niewątpliwie przyczyniły się do otaczania ich przez społeczeństwo szczególną czcią i szacunkiem. Zwłaszcza wyraźnie widać to na przykładzie sztandarów wojskowych, gdyż to one opatrzone orłami polskimi, niesione przez legionistów, żołnierzy Księstwa Warszawskiego, powstańców 1831 i 1863 roku, najdobitniej pokazywały trwanie polskości wbrew wszelkim usiłowaniom zaborców.

    Przez cały wiek XVIII i w pierwszych dziesięcioleciach wieku XIX nie pojawiło się żadne ustawowe określenie polskich barw narodowych. Najchętniej używano oczywiście bieli w połączeniu z rozmaitymi odcieniami czerwieni, stosowano jednak i inne zestawienia barw: chorągwie konfederatów barskich bywały czerwono-błękitne - to kolor maryjny. W czasie insurekcji kościuszkowskiej i okresie Księstwa Warszawskiego funkcjonowały kokardy białe i biało-czerwono-błękitne.
Pierwsza regulacja prawna dotycząca barw narodowych Polski, miała miejsce dopiero podczas Powstania Listopadowego, kiedy to 7 II 1831 r. Sejm w drodze ustawy uznał biel i czerwień za polskie barwy narodowe. Co ważniejsze, w ustawie połączono tradycję barw heraldycznych polskich i litewskich: „Izba Senatorska i Izba Poselska po wysłuchaniu wniosków Komisji Sejmowych, zważywszy potrzebę nadania jednostajnej oznaki, pod którą winni się łączyć Polacy, postanowiły i stanowią: Artykuł 1. Kokardę Narodową stanowić będą kolory herbu Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego, to jest kolor biały z czerwonym. Artykuł 2. Wszyscy Polacy, a mianowicie Wojsko Polskie te kolory nosić mają w miejscu gdzie takowe oznaki dotąd noszonymi były. Przyjęto na posiedzeniu Izby Poselskiej dnia 7 lutego 1831 roku.”

    W połowie XIX wieku pojawia się amarant, czyli kolor wiśniowofioletowy, który na chorągwiach polskich i w barwie mundurów zastąpił pod wpływem mody francuskiej czerwień karmazynową, popularną w Polsce przedrozbiorowej. Barwa amarantowa to skutek wprowadzenia zamiast polskiego czerwia koszenili amerykańskiej jako przemysłowego barwnika tkanin (z gr. amarantos „nieśmiertelny; niewiędnący”).
Powstańcy 1863 r. walczyli najczęściej pod sztandarami biało-amarantowymi, na czapkach nosząc biało-czerwone kokardy.

Nie było to jednak reguła, były bowiem również i sztandary biało-amarantowo-granatowe. Na sztandarach zaś widniał nowy herb państwowy ustalony przez powstańczy Rząd Narodowy: na tarczy trzypolowej godła Polski, Litwy i Ukrainy - Orzeł Biały, Pogoń i Archanioł Michał.

     Barwy polskie, wygląd flagi, chorągwi, sztandarów i bander ustalone zostały dopiero 1 VIII 1919 na mocy sejmowej ustawy o godłach i barwach Rzeczpospolitej. W kwestii podstawowej, tj. barw państwowych ustawa powtarzała praktycznie regulacje z czasów Powstania Listopadowego. Naczelnikowi Państwa, a później Prezydentowi Rzeczpospolitej przysługiwała flaga czerwona z Orłem Białym. Chorągwie piechoty i sztandary jazdy miały mieć po stronie głównej kwadratowego płata czerwony krzyż kawalerski, na przecięciu ramion, w wieńcu zielonym Orzeł Biały. Jako banderę wojenną przyjęto flagę biało-czerwoną z godłem państwowym pośrodku strefy białej z trójkątnym wcięciem na luźnym skraju płachty.
Ustawa ta kilkakrotnie była zmieniana, a zmiany szły w kierunku precyzowania opisu: w 1927 ustalono, że czerwień ma mieć odcień cynobrowy, w 1937 zniesiono podział na chorągwie i sztandary, wszystkim oznakom wojskowym nadając nazwę sztandarów.

     Kwestie barw, flagi, sztandarów i bander, po II wojnie światowej uregulowano w Konstytucji PRL z 22 VII 1955 r. i opartych na niej przepisach szczegółowych. Najnowsze ustawy usuwające komunistyczne wtręty z polskiej symboliki narodowej - zwłaszcza jeśli chodzi o herb i system orderowy - uchwalił Sejm RP 9 lutego 1990 r.

5
5 (3)

9 Comments

Obrazek użytkownika fritz

fritz
Na sztandarach zaś widniał nowy herb państwowy ustalony przez powstańczy Rząd Narodowy: na tarczy trzypolowej godła Polski, Litwy i Ukrainy - Orzeł Biały, Pogoń i Archanioł Michał.

*** Nie wiedzialem, ze Ukraina miala taki status polityczny pod koniec I RP.

Ciekawe, czy Ukraincy o tym wiedza?
Bo to moze byc potezna zacheta do stworzenia czegos na ksztalt federacji.
 
Obrazek użytkownika ro

ro
Archanioł Michał był (i chyba jest) herbem Kijowa, a nie godłem Ukrainy.
Co do federacji z Ukrainą - może w  przyszłym stuleciu? Albo trochę później... 
Zresztą, z Litwą też.

Zamiast kolejny raz gonić za błędnymi jagiellońskimi ognikami - czy nie lepiej skupić się na odbudowie i umacnianiu Polski? Może i niewielkiej, od Bałtyku do Tatr, ale własnej!
Obrazek użytkownika fritz

fritz
We wszystkich punktach masz racje.

Zaskoczyla mnie ta swiadomosc polityczna Powstancow.

W przypadku Ukrainy nie chodzi o wielkosc tylko wlasnie o zwiekszenie ciazaru gatunkowego tej przestrzeni miedzy Rosja a Niemcami.
Przy tym Polska moze sama stworzyc taki potencjal obronny, ze zaatakowanie byloby w najwyzszym stopniu bez sensu.
 
Obrazek użytkownika Jonathan

Jonathan
był herbem Kijowa i Rusi Kijowskiej, czyli Ukrainy właściwej. Ruś Halicka, Wołyń i Podole traktowano jako ziemie ścisłej  Korony, nie Ukrainy  i miały one swoje odrębne herby.

Be careful what you wish for, cause it may come true.
Obrazek użytkownika ro

ro
Ruś KIjowska przestała istnieć w I połowie XIII wieku. Nazwa Ukraina zaczęła się pojawiać na terenie województwa kijowskiego (WKL)  gdzieś chyba w XVI wieku, przy czym nie była to nazwa ani administracyjna, ani narodowa.
Ukraińcy chyba raczej nie tęsknią za federacją jagiellońską, skoro wzięli sobie na godło nie herb kijowski - Michała Archanioła, lecz "tryzub" (czy raczej symboliczny wizerunek sokoła) nawiązujący do Rurykowiczów.
Obrazek użytkownika Jonathan

Jonathan
przestała istnieć. Mówimy oczywiście o pojęciu kulturowo-społecznym, nie państwowo-prawnym. Nazwy "Ukraina" użył po raz pierwszy dopiero hetman Wyhowski w roku 1658.
Ukraińcy tęsknią wyłącznie za unią europejską i dobrobytem.

Be careful what you wish for, cause it may come true.
Obrazek użytkownika ro

ro
Niech każdy dostanie to, za czym tęskni. Byle nie kosztem innych.
Obrazek użytkownika ro

ro
Właściwie która barwa jest najlepiej umocowany historycznie?

          
  amarant              cynober           karmazyn
Obrazek użytkownika Jonathan

Jonathan
swój kontekst historyczny.
Wprawdzie odcień czerwieni w polskiej fladze okreslono po raz pierwszy dopiero w 1919 r. Miał to być cynober - i tak jest do dziś.  Karmazynowy odcień stosowano w I Rzeczpospolitej, amarantowy zaś w wieku XIX po zmianie barwnika. W okresie staropolskim czerwień robiono z czerwi zbieranych w czerwcu, w XIX wieku zaś z koszenili amerykańskiej.

Be careful what you wish for, cause it may come true.

Więcej notek tego samego Autora:

=>>