Historia

Nie ulega wątpliwości, że nacisk opinii publicznej odegrał istotną rolę w decyzji o zaangażowaniu Rosji w I wojnę światową.     W ostatnich latach przed jej wybuchem nastrój „prosłowiańskiej wojowniczości” opanował korpus oficerski, elity i znaczną część społeczeństwa. Jedynie na dworze silna była frakcja przeciwników udziału Rosji w wojnie.    Po zabójstwie arcyksięcia Ferdynanda i austriackich żądaniach wobec Belgradu, prasa rosyjska powszechnie domagała się wojny w obronie...

Zabójcą premiera Stołypina był ceniony agent ochrany Dmitrij Bogrow.     Zamachowiec został natychmiast schwytany przez publiczność, która próbowała dokonać na nim linczu – oficerowie żandarmerii odbili go z rąk tłumu z najwyższym trudem. Mikołaj na wieść o zamachu powrócił na salę, a orkiestra powitała go hymnem „Boże, chroń cara", po czym widownia zakrzyknęła na cześć panującego: „Ura!". Car skłonił się zgromadzonym, po czym spokojnie obejrzał...

Podstawowym celem Piotra Stołypina było przekształcenie Rosji w praworządne państwo, w którym „obowiązki i prawa poddanych określają ustawy pisane, a nie wola poszczególnych osób”.     Przemawiając przed II Dumą w 1907 roku rozwinął starannie opracowany program stopniowych reform – błyskotliwy plan przebudowy Rosji, obejmujący wszystkie dziedziny życia społecznego. Niestety żadne siły w parlamencie nie chciały się nim zajmować. Nawet kadeci – choć Stołypin proponował program...

Już przy wydanym dwa lata temu „Zośkowcu” można było przekonać się, że Jarosław Wróblewski , choć tytuły jego książek sugerują skupienie się na jednej postaci, bardzo szczegółowo kreśli tło, opowiadając tak naprawdę o losach całych grup i pokoleń, i dramatycznych wydarzeniach z ich życia.  W „Gryfie”, dziele poświęconym gen. Januszowi Brochwicz-Lewińskiemu, tak samo, jak we wcześniejszej książce o Haliczu, najważniejsze jest, oczywiście, Powstanie Warszawskie, tu widziane głównie przez pryzmat...

Władze komunistyczne starały się kontrolować wszelkie aspekty działalności „ludowego” wojska.       Bardzo silny nadzór Biuro Polityczne PZPR sprawowało nad Głównym Zarządem Politycznym WP. Świadczy o tym Uchwała Sekretariatu Biura Organizacyjnego KC PZPR z 11 czerwca 1951 roku w sprawie zacieśnienia więzi organów partyjno-politycznych oraz organizacji PZPR w wojsku z terenowymi organizacjami partyjnymi oraz ściślejszej koordynacji pracy Głównego Zarządu Politycznego z odpowiednimi...

Jednym z dwóch najważniejszych , obok propagandy, środków obrony interesów komunistów w Polsce była armia.       Kontrola PZPR nad Ludowym Wojskiem Polskim dotyczyła  najbardziej szczegółowych aspektów funkcjonowania wojska oraz poszczególnych żołnierzy i dowódców.       Ramy organizacyjne nadzoru partyjnego nad „ludową” armią były kształtowane jeszcze podczas II wojny światowej, jednak istotnym przełomem było powstanie z...

Podstawowym zadaniem sądów i prokurator wojskowych nie było sprawowanie wymiaru sprawiedliwości lecz ochrona ustroju Polski Ludowej.       Znaczną część kadry prokuratury wojskowej stanowili oficerowie Armii Sowieckiej, inną grupę stanowili oficerowie zmobilizowani na terytorium Polski Lubelskiej, jeszcze inni byli to ludzie bez większego doświadczenia życiowego, którzy wyrażali gotowość budowy nowego systemu społeczno-politycznego. W skład ostatniej grupy wchodzili głównie słuchacze kursów...

Tytułowe zdjęcie okładki książki Przeczytałem jednym tchem. Książka Ewy Bagłaj to wyjątkowo interesująca forma przedstawienia życia Marka Treli. Książka obok przekazania olbrzymiej wiedzy o tym, czym jest hodowla koni arabskich, pokazuje także klasę i kulturę osobistą Marka oraz zachowanie godności pomimo tego, co go spotkało przez nagłe i niczym nie umotywowane usunięcie z pracy ze słynnej stadniny pomimo jego zasług w budowie prestiżu i rozwoju polskiej hodowli czystej krwi arabskiej na świecie.  Autorka przytacza obszerne...

Bardzo istotne ogniwo kontroli nad „ludową” armią stanowił kontrwywiad wojskowy, którego zadaniem było przede wszystkim zapobieganie wrogiej infiltracji, a także kultywowanie „właściwych” zachowań pośród żołnierzy i oficerów.              W dniu 10 września 1944 roku komunistyczne władze utworzyły Zarząd Informacji Naczelnego Dowództwa WP, którego struktura opierała się na sowieckich wzorcach – kontrwywiadu wojskowego...

Od początku istnienia Ludowego Wojska Polskiego ważną rolę w nim odgrywał Główny Zarząd Polityczny.      Główny Zarząd Polityczny Wojska Polskiego działał na podstawie Tymczasowej instrukcji o organizacji i zakresie działania GZP WP z maja 1949 roku oraz Statutu organów politycznych sił zbrojnych PRL z 1952 roku. Najważniejszymi komórkami organizacyjnymi GZP były Zarząd I Organizacyjny oraz Zarząd II Propagandy. Zarząd Organizacyjny zajmował się tworzeniem ram prawnych i organizacyjnych oraz...

(jak na uwarunkowania blogosfery tekst jest nieprzyzwoicie długi, ale nie podzieliłem go na części i każdy może go przeczytać od razu lub dzieląc go samodzielnie i czytając w odpowiednich dla siebie odstępach czasu)  ------------------------------------------------------------ Niedawno zakończył się tydzień, w którym obchodziliśmy  po raz kolejny "Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu". Przy tej okazji w Niemczech, USA, Austrii, UK, Włoszech i prawdopodobnie jeszcze w wielu innych krajach...

Powołany w maju 1945 roku Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego wzorowany był na sowieckich wojskach NKWD.      Historia KBW sięga jesieni 1943 roku, kiedy to koło Sielc sformowany został Samodzielny Batalion Szturmowy, który – co niezwykle znamienne – pozostawał w strukturze nie Armii Polskiej, ale Armii Czerwonej. Jego dowódcą został mjr Henryk Toruńczyk, dąbrowszczak - uczestnik wojny domowej w Hiszpanii, członek Komunistycznej Partii Hiszpanii. Po powstaniu w styczniu 1944 roku Centralnego...

Po wybuchu wojny koreańskiej Związek Sowiecki wymusił na swych satelitach forsowne zbrojenia.       W rządzonej przez komunistów Polsce w lipcu 1950 roku przyjęto 6-letni plan rozwoju gospodarczego i budowy socjalizmu na lata 1950-1955, w którym zakładano wzrost produkcji przemysłowej o 158%.        Podsumowując dokonania planu 3-letniego wskazano, iż  „Dzięki objęciu władzy przez masy ludowe i przeprowadzeniu rewolucyjnych przeobrażeń społeczno-gospodarczych,...

Od czerwca 1945 roku w Legnicy stacjonowała Północna Grupa Wojsk Armii Sowieckiej.       Północna Grupa Wojsk Armii Sowieckiej została utworzona na mocy rozkazu Naczelnego Dowództwa Sił Zbrojnych Związku Sowieckiego na bazie jednostek 2. Frontu Białoruskiego. Jej pierwszym dowódcą był sowiecki marszałek Konstanty Rokossowski.       W latach 1945-1949  PGW AS liczyła około 300 tysięcy żołnierzy oraz około 100 tysięcy członków rodzin.      ...

Ostatnio ślęczę nad mapami dawnego powiatu starodebskiego, postanowiłem więc urozmaicić sobie doznania intelektualne i sięgnąłem po dzieło Janusza Pajewskiego pt. „Mitteleuropa”. Studia z dziejów imperializmu niemieckiego w dobie pierwszej wojny światowej (Instytut Zachodni, Poznań 1959). Przestroga! Dzieła naukawe PRL-u mają to do siebie, że wstęp i podsumowanie stoją zazwyczaj w rażącej sprzeczności z wywodami samego autora. Środowiskowa autocenzura nakazywała bowiem zaprzeczać zdrowemu rozsądkowi i logice, okraszając...

Do wybuchu rewolucji lutowej Józef Piłsudski był zwolennikiem tworzenia armii polskiej.       Tymczasowa Rada Stanu, która 14 stycznia 1917 roku zainaugurowała swą działalność, w odezwie adresowanej do narodu sprawę wojska podniosła jako jedną z istotniejszych kwestii. Stworzenie "licznej, bitnej a karnej armii" traktowano jako "radosną i pilną konieczność". Własne wojsko uznano za "pierwszy niepodległego bytu państwowego warunek". Tworzyć je miano w oparciu o zaciąg ochotniczy...

Rokossowski doprowadził do sowietyzacji Ludowego Wojska Polskiego.       Konsekwencją podjętych przez Rokossowskiego działań było nasilenie represji wobec polskich oficerów. Aresztowano w sumie kilka tysięcy osób, spośród których kilkaset skazano na karę śmierci.  Dobrym przykładem  był  tzw. proces generałów, którego preludium było usunięcie gen. Mariana Spychalskiego ze składu Biura Politycznego i Komitetu Centralnego PZPR oraz pozbawienie go wszelkich funkcji...

Na jesieni 1949 roku ministrem obrony narodowej został sowiecki marszałek Konstanty Rokossowski.      W wyniku powojennej demobilizacji Ludowego Wojska Polskiego odsetek oficerów sowieckich spadł z 40% w sierpniu 1945 roku do 6% w grudniu 1948 roku. W tym samym czasie liczba sowieckich generałów w LWP spadła z 40 do 16. Pomimo tych zmian Sowieci obsadzali nadal najważniejsze stanowiska kierownicze w polskiej armii.  Sowieccy dowódcy mieli pilnować, aby LWP realizowało polityczne i militarnej...

  Dwadzieścia jeden rozmów – z pisarzami, poetami, satyrykami, filmowcami, plastykami i samymi cenzorami składa się na pełny, choć niejednoznaczny obraz cenzury, działającej w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Dzięki takiemu przekrojowi rozmówców, poznajemy oddziaływanie złowrogiej instytucji Głównego Urzędu Kontroli Publikacji i Widowisk na bardzo różne dziedziny sztuki – nie tylko najbardziej oczywistymi literaturą, poezją czy satyrą, lecz i plastyką i muzyką włącznie (choć oczywiście...

Boże Narodzenie zawsze było najważniejszym świętem w polski roku obrzędowym. Obchodzono je bardziej uroczyście niż w jakimkolwiek państwie europejskim.    Boże Narodzenie jest świętem rodzinnym, w czasie którego utrwalano więzi z bliskimi i ojczyzną. Było także święto radości i przymierza, dzień wybaczenia i zgody, ciepła i bezpieczeństwa.    W domach chłopskich przed  wieczerzą wigilijną przynoszono do izby snop zboża i umieszczano w kącie. Zwyczaj ten istniał dawniej w całej Polsce i  "nie...

W czasie konfliktu z III Rzeszą Związek Sowiecki nie udzielił żadnego wsparcia swemu czechosłowackiemu sojusznikowi.     W połowie 1938 roku „Prawda” oraz organ sowieckiego MSZ „Le Journal de Moscou”  opublikowały publiczne wystąpienie Stalina poświęcone sowieckiej polityce zagranicznej, w którym niedwuznacznie dał do zrozumienia, iż Związek Sowiecki nie porzucił myśli o przeniesieniu rewolucji na inne kraje świata.    Stalin był jednak ostrożny z natury i starał się ukryć swe...

Na jesieni 1938 roku doszło do znacznych zmian w polityce władz czechosłowackich.     Po aneksji Sudetów na jesieni 1938 roku w rękach niemieckich znalazły się bardzo ważne połączenia komunikacyjne, węzły kolejowe, drogi i szlaki, co otworzyło przed nimi wielkie tereny niecki dunajskiej. III Rzesza zyskała zdecydowaną przewagę w Europie Środkowo-Wschodniej. Dodatkowo wraz z częściowym rozbiorem Czechosłowacji faktycznie przestała istnieć Mała Ententa.    Jakkolwiek republika czeska dysponowała znakomicie...

Od 1930 roku Stanisław Kot stał się czołowym przeciwnikiem obozu rządowego w Polsce.       W drugiej połowie 1930 roku rząd rozpoczął prace nad nowelizacją ustawy o szkołach akademickich. Dwa lata później jej projekt został przesłany do konsultacji senatom szkół wyższych.        W listopadzie 1932 roku Senat UJ powołał specjalną komisję, w skład której weszli profesorowie: Stanisław Estreicher, Emil Godlewski, Konstanty Michalski, Władysław Natanson oraz Stanisław Kot. Jej...

Cieniom września – pamiętniki generała Sosnkowskiego z krótkiego epizodu kampanii wrześniowej – kupiłem w roku 1988 podczas gorących, sierpniowych wakacji w Lesku. Podczas gdy w Polsce przetaczała się fala strajków, ja sprzedałem wszystkie butelki po mleku i oranżadzie, resztę gotówki dołożyli Rodzice i stałem się szczęśliwym posiadaczem kolejnego skarbu w mojej skromnej kolekcji książek o wrześniu 1939. Podobnie jak wielu innych młodocianych pasjonatów, kolekcję tą gromadziłem z myślą, aby zrozumieć...